سروتونین چیست؟

به نقل از وری ول مایند، سروتونین یک انتقال‌دهنده عصبی است که نقش کلیدی در تنظیم خلق‌وخو، حافظه و رفتار ایفا می‌کند. این ماده شیمیایی اغلب به عنوان "ماده شیمیایی احساس خوب" شناخته می‌شود و نقش مهمی در احساس شادی و بهزیستی کلی دارد. همچنین، سروتونین برای تنظیم خواب، گوارش و حتی اشتها ضروری است. کاهش سطح سروتونین اغلب با شرایطی مانند افسردگی و اضطراب مرتبط است.

آیا افزایش طبیعی سروتونین ممکن است؟

بسیاری از روانپزشکان معتقدند که می‌توان با انجام تغییرات ساده در سبک زندگی، سطح سروتونین را افزایش داد. این تغییرات شامل ورزش، خواب کافی و تغذیه متعادل است. اما نکته مهم این است که این روش‌ها راه‌حل‌های سریعی نیستند و نیاز به تلاش مداوم دارند. همچنین، هیچ روشی نمی‌تواند جایگزین نیاز به دارو برای کسانی باشد که با مشکلات جدی سلامت روان مواجه هستند.

افسانه‌ها و حقایق درباره سروتونین و سلامت روان

افسانه 1: سروتونین تنها عامل موثر در سلامت روان است

دکتر هارولد هونگ، روانپزشک و مدیر New Waters Recovery، توضیح می‌دهد که سلامت روان تحت تأثیر عوامل متعددی مانند ژنتیک، تجربیات زندگی و مواد شیمیایی دیگر مغز قرار دارد. سروتونین تنها یکی از این عوامل است و به تنهایی نمی‌تواند مشکلات سلامت روان را حل کند

افسانه 2: سروتونین فقط در مغز تولید می‌شود

دکتر مارکیا نیکولز، متخصص طب عملکردی، می‌گوید که حدود 90 درصد از سروتونین بدن در روده تولید می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که سلامت روده می‌تواند نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخو داشته باشد.

راه‌های طبیعی افزایش سروتونین

1. تنظیم رژیم غذایی

غذاهایی که حاوی تریپتوفان هستند می‌توانند به تولید سروتونین کمک کنند. تریپتوفان یک اسید آمینه است که بدن از آن برای ساخت سروتونین استفاده می‌کند. غذاهایی مانند بوقلمون، ماهی قزل‌آلا، تخم‌مرغ، توفو و آجیل منابع عالی تریپتوفان هستند. دکتر هونگ پیشنهاد می‌کند که مصرف این غذاها همراه با کربوهیدرات می‌تواند جذب تریپتوفان را افزایش دهد. همچنین، رژیم غذایی سرشار از فیبر، میوه‌ها، سبزیجات و پروتئین می‌تواند سلامت روده و در نتیجه تولید سروتونین را بهبود بخشد.

2. ورزش منظم

فعالیت بدنی منظم، به ویژه ورزش‌های هوازی مانند دویدن، دوچرخه‌سواری یا شنا، می‌تواند تولید سروتونین را افزایش دهد. دکتر هونگ می‌گوید: تنها 30 دقیقه ورزش در روز می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر خلق‌وخو و سطح سروتونین داشته باشد.

3. قرار گرفتن در معرض نور خورشید

قرار گرفتن در معرض نور طبیعی خورشید به تولید سروتونین کمک می‌کند. روزانه 15 تا 20 دقیقه نور خورشید، به ویژه در صبح، می‌تواند خلق‌وخو را بهبود بخشد. در مناطقی که نور خورشید محدود است، استفاده از جعبه نور درمانی توصیه می‌شود.

4. مصرف مکمل‌ها

در صورت نیاز، مکمل‌هایی مانند اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین D، پروبیوتیک‌ها، و 5-هیدروکسی تریپتوفان (5-HTP) می‌توانند به افزایش سطح سروتونین کمک کنند. با این حال، قبل از مصرف هر مکملی باید با پزشک مشورت کنید، زیرا برخی از این مکمل‌ها ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند.

تغییرات سبک زندگی برای افزایش سروتونین

کاهش استرس مزمن

زندگی با استرس مزمن می‌تواند سطح سروتونین را کاهش دهد. تمرینات ذهن‌آگاهی، تنفس عمیق و یوگا می‌توانند در کاهش استرس مؤثر باشند.

خواب کافی

دکتر هونگ توصیه می‌کند که 7 تا 9 ساعت خواب باکیفیت در شب برای حفظ تعادل سطح سروتونین ضروری است. پیروی از روش "10-3-2-1" می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند:

• 10 ساعت قبل از خواب کافئین مصرف نکنید.

• 3 ساعت قبل از خواب غذا نخورید.

• 2 ساعت قبل از خواب از نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید.

• 1 ساعت قبل از خواب وسایل الکترونیکی را خاموش کنید.

مدیریت روابط و مرزهای شخصی

داشتن مرزهای قوی و محدود کردن زمان سپری شده در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به سلامت روان و تعادل سروتونین کمک کند. دکتر نیکولز پیشنهاد می‌کند که برای جلوگیری از "doomscrolling"، محدودیت زمانی برای استفاده از اینترنت تعیین کنید.

درمان‌های روانشناختی

درمان شناختی-رفتاری (CBT) می‌تواند با تغییر الگوهای منفی تفکر به بهبود عملکرد سروتونین کمک کند. این روش یکی از مؤثرترین درمان‌ها برای مدیریت افسردگی و اضطراب است.

خطرات و ملاحظات

در حالی که روش‌های طبیعی افزایش سروتونین معمولاً بی‌خطر هستند، برخی نکات را باید در نظر گرفت:

1. مصرف مکمل‌ها بدون نظارت پزشک می‌تواند خطرناک باشد، به ویژه اگر داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کنید. ترکیب مکمل‌ها با دارو ممکن است منجر به سندرم سروتونین شود.

2. سندرم سروتونین یک وضعیت نادر اما جدی است که می‌تواند علائمی مانند سفتی عضلات، ضربان قلب سریع و گیجی ایجاد کند. در صورت مشاهده این علائم، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.

3. اگر با مشکلات شدید سلامت روان مواجه هستید، تغییرات سبک زندگی به تنهایی کافی نیستند و باید با یک متخصص بهداشت روان مشورت کنید.

نتیجه‌گیری

داشتن سطح متعادل سروتونین برای سلامت روان و خلق‌وخو ضروری است. روش‌های طبیعی مانند تغذیه سالم، ورزش، خواب کافی و مدیریت استرس می‌توانند به افزایش سطح سروتونین کمک کنند، اما هیچ‌یک از این روش‌ها جایگزین درمان دارویی یا روانشناختی نمی‌شوند. اگر با مشکلات سلامت روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنید، مراجعه به یک متخصص بهداشت روانی بهترین راهکار است.

به یاد داشته باشید که سلامت روان یک فرایند پیچیده است و نیازمند توجه چندجانبه به عوامل مختلف زندگی است.

• نویسنده : یزدفردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا